Ապրիլի 25-28

1․ Տրդատ 3-րդը ե՞րբ դարձավ Հայոց թագավոր, և ինչո՞ւ բանտարկեց Գրիգոր Պարթևին։

Տրդատ 3-ը թագավոր է դարձել 287 թվականին։ Նա Գրիգոր Պարթևին բանտարկել է, քանի որ Անահիտ աստվածուհուն նվիրած տաճարին զոհեր մատուցելուց Գրիգորը արարողությանը չէր մասնակցել։

2․ Ներկայացրե՛ք Մծբինի խաղաղության պայմանագիրը։

298թ․ մբինում կնքվում է հռոմեապարսկական 40-ամյա խաղաղության պայմանագիրը։ Մեծ Հայքի թագավորությունը վերականգնում է իր ամբողջականությունը։

3․ Հայկական արքունիքը ի՞նչ գործակալություններից էր կազմված։

Սպարապետություն, հազարապետություն, թագադիր ասպետություն և արքունի թիկնապահությունը։

4․ Ի՞նչ գործառույթներ ունեին այդ գործակալությունները։

Հազարապետությունը կառավարում էր երկրի տնտեսական կյանքը և պետական շինարարությունը։ Ռազմական ոլորտը տնօրինում էր սպարապետություն գործակալությունը։

Սննդառություն և մարսողություն

Բոլոր կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ է սննդառությունը: Սննդում պարունակվում են նյութեր, որոնք անհրաժեշտ են նոր բջիջների առաջացման և օրգանիզմի կենսագործունեությունն էներգիայով ապահովելու համար:
Օրգանիզմի՝ նյութեր և էներգիա հայթայթելու գործընթացը կոչվում է սննդառություն:
Բույսերը չունեն հատուկ մարսողական համակարգ, քանի որ անհրաժեշտ սննդարար նյութերն առաջանում են նրանց բջիջներում լուսասինթեզի արդյունքում: Բույսերի մեծամասնությանը բնորոշ է հողային (հանքային) և օդային (լուսասինթեզ) սնուցում: Հողային սնուցումն իրականացնում է արմատային համակարգը, որը հողից ներծծում է ջուր և դրանում լուծված հանքային նյութեր, որոնք փոխադրող անոթներով հասնում են տերևներին:

Օդային սնուցման հիմնական օրգանները կանաչ տերևներն են: Տերևները օդից վերցնում են ածխաթթու գազը: Ցամաքային բույսերն ածխաթթու գազը կլանում են օդից, իսկ ջրային բույսերը՝ ջրից:
Տերևի քլորոպլաստերը պարունակում են կանաչ գունանյութ՝ քլորոֆիլ, որտեղ Արեգակի լույսի էներգիայի հաշվին անօրգանական նյութերից՝ ջրից և ածխաթթու գազից, սինթեզվում են օրգանական նյութեր, և անջատվում են թթվածին: Այս երևույթն անվանում են լուսասինթեզ, իսկ այս եղանակով սնվող օրգանիզմներին՝ ավտոտրոֆ:
Կենդանիները, սնկերը և բակտերիաների մեծ մասը չեն կարող ինքնուրույն սինթեզել օրգանական նյութեր. նրանք սնվում են այլ օրգանիզմներում կուտակված պատրաստի օրգանական նյութերով: Այդպիսի օրգանիզմները ստացել են հետերոտրոֆ անվանումը: Կենդանիները սննդառության գործընթացում օգտագործում են բույսերում կուտակված արեգակնային էներգիան: Այն կենդանիները, որոնք սնվում են միայն բույսերով կոչվում են բուսակեր կենդանիներ: Գիշատիչները սնվում են բուսակեր կենդանիներով: Կենդանիների դիակներով սնվող կենդանիներն անվանվում են դիակերներ:
Բնության մեջ հանդիպում են օրգանիզմներ, որոնք սնվում են՝ այլ օրգանիզմների հետ համակեցություն առաջացնելով: Կան նաև օրգանիզմներ, որոնք ամբողջությամբ ապրում են այլ օրգանիզմի հաշվին՝ նրան ոչինչ չտալով: Դրանք մակաբույծներն են:
Սննդանյութերի բարդ օրգանական միացությունները՝ սպիտակուցները, ածխաջրերը և ճարպերը, վերածվում են պարզ միացությունների, որոնք ներծծվում են արյան մեջ և տարածվում ամբողջ օրգանիզմում: Սննդի այսպիսի մշակումը կոչվում է մարսողություն, որն իրականանում է մարսողական համակարգում:

Գրականության հղումը

Հարցեր

  1. Սննդառության ի՞նչ եղանակներ են ձեզ հայտնի:

Սնում հողի միջոցով, արևվի միջոցով, ֆոտոսինտեզի միջոցով:

  1. Ինչպե՞ս են սնվում բույսերը:

Բույսերը սնվում են արմատների միջոցով, և հողի միջից վերձնելով բոլոր պարարտանյութերը: Իսկ տերևներով նրանք սնվում են արևվի շողերով:

  1. Որո՞նք են ավտոտրոֆ և հետերոտրոֆ օրգանիզմները:

Ավտոտրոֆը դա այն է որը կարողանում է արևվի միջոցով էներգիա ստանալ, իսկ հետերոտորֆը դա օրինակ մարդն է որովհետև նա չի կարող արևից էներգիա ստանալ այլ ստանում է այլ օրգանիզմներն ուտելով:

  1. Ո՞ր բույսերն են սնվում կենդանիներով և ինչու՞:

Ճանճասպան, որովհետև իր հողի մեջ ազոտը քիչ է:

Պարապմունք 99

Թեմա՝ Տասնորդական կոտորակների բաժանումը

1. Տասնորդական կոտորակները դարձրու սովորական կոտորակ, հետո կատարիր բաժանումը։

10,2:0,3=102/10:3/10=120/30
12,2:1,2=122/10:12/10=122/12
16,9:1,3=169/10:13/10=169/13
19,6:1,4=196/10:14/10=196/140
22,5:0,5=225/10:5/10=22/55
22,5:1,5=225/10:15/10=225/15

2.  Անկյունային բաժանման եղանակից օգտելով կատարիր բաժանումը․

12,3:0,3=41
22,5:1,5=15
6,36:0,6=10,6
1,12:0,02=56
2,8:1,4=2
4. Կատարիր բաժանումը
1:2=0,5
1:4=0,25
1:5=0,20
1:8=0,125
1:20=0,05
1:25=0,04
1:125=0,008

5. Լուծիր խնդիրները։
Քառակուսու պարագիծը 240 սմ է։ Գտե՛ք նրա մակերեսը։

Պատ․՝ 3600
6. Երկու քաղաքների միջև եղած ճանապարհը մեքենան կարող է անցնել 5 ժամում, եթե ընթանա 80 կմ/ժ արագությամբ։ Սակայն մեքենան ճանապարհի առաջին կեսն անցել է 100 կմ/ժ արագությամբ, երկրորդը` 50 կմ/ժ։ Ինչքա՞ն ժամանակում է մեքենան անցել ամբողջ ճանապարհը։

Պատ․՝ 6ժամ

Մայրենի

Ընթերցում ենք և պատասխանում հարցերին։

Խորխե Բուկայ «Սիրել բաց աչքերով»

  1. Ի՞նչ կարևոր դաս քաղեցիր ստեղծագործությունից: Իմ կարծիքով բոլոր մարդիկ եթե ուզում են բարի լինեն կարող են լինել։
  2. Դու ի՞նչ վերնագիր կընտրեիր ստեղծագործության համար: (Բարիություն)
  3. Ի՞նչ բնութագրական հատկանիշներ ունեն ջրավաճառն ու կուժը:
  4. Մգեցված բառերը կազմության առումով ի՞նչ ընդհանրություն ունեն: