На печную трубу опустилась обыкновенная ворона, такая же, как и все другие вороны в марте: с забрызганным грязью хвостом и взъерошенным загривком. Зима заставила её позабыть о чувстве собственного достоинства, о туалете, и она правдой и неправдой с трудом добывала  хлеб свой насущный.

Кстати, сегодня ей повезло. В клюве она держала большой ломоть хлеба.
Усевшись, она подозрительно осмотрелась: не видно ли поблизости ребятишек?  Потом она оглядела ближайшие заборы, деревья, крыши: там могли оказаться другие вороны.
Но неприятностей, кажется, не предвиделось. Итак, можно закусить!

Ворона положила ломоть на край трубы, наступила на него обеими лапами и принялась долбить. И вот после очередного удара клювом из-под лап выскочил большой ком мякиша и покатился по скату крыши. Хлеб не упал на землю, ещё на полпути он зацепился у ребристого шва, какие соединяют кровельные листы.

Доклевав остатки, ворона решила съесть упавший кусок. Но это оказалось нелёгкой задачей. Крыша была довольно крута. Лапы заскользили по железу, она поехала вниз, тормозя растопыренным хвостом.
Путешествие таким способом ей не понравилось, она взлетела и села на жёлоб. Отсюда ворона попробовала снова достать хлеб. Помогая себе крыльями, она, наконец, добралась до середины ската. Но что такое? Хлеб исчез! Оглянулась назад, посмотрела вверх – крыша пуста!

Вопросы и задания на выявление осознанности чтения:
1)    Дать характеристику вороне.
2)    Выбрать наиболее подходящий тексту заголовок:

«Обыкновенная ворона»;
«Как ворона хлебный мякиш потеряла»;
«Ворона на крыше»;
«Хлеб для вороны»;
«Хлеб исчез!»

3) Ответить на вопросы:
—    Как жилось вороне зимой? Она мерзла и хотела есть.
—    Кого боялась ворона? Ворона боялась ребятишек, ворон, кошек и собак
—    Какие неприятности  случились с вороной?

Պետք է 55֊ի և 20֊ի գումարը բաժանել 5֊ի։ Գտեք քանորդը օգտագործելով բաժանման հատկությունը։ Լուծում։ 1) (55+20):5=55:5+20:5=11+4=15

Պետք է 48֊ի և 25֊ի արտադրալը 12֊ի։ Գտեք քանորդը օգտագործելով բաժանման երկրորդ հատկությունը։ Լուծում։ 1) (48+25)x12=48:12+25:=

Ինչպե՞ս կփոխվի քանորդը, եթե բաժանելին բազմապատկվի 2֊ով, իսկ բաժանարարը մնա նույնը։ Պատասխանը հիմնավորեք։

Բաժանարարը նույնը թողնեով ինչպե՞ս պետք է փոխել բաժանելին, որպիսզի քանորդը մեծանա երեք անգամ։ Պատասխանը հիմնավորեք։

Կարո՞ղ է արդյոք քանորդը հավասար լինել բաժանելիին։

Մարզադահլիճի մուտքից աջ նստած էին 2 անգամ շատ մարզասերներ, քան մուտքից ձախ։ Ընդմիջումից հետո եկան ևս 57 մարզասեր։ Նրանց ընդհանուր քանակը կազմեց 387 մարզասեր։ Քանի՞ մարզասեր էին նստած ամեն կուղմում ընդմիջումից առաջ։

(25×7):5=25:5×7=35

(2×3):2=2:2×3=3

1. 45399 թիվը գրի՛ առեք կարգային գումարելիների գումարի տեսքով։ 4տաս հազարյակ+5 հազարյակ+3 հարյուրյակ+9 տասնյակ+9 միավոր։
   • 25 բնական թվին աջից կցագրել 1, իսկ ձախից՝ 2: <2251> Արդյունքից հանել տրված թիվը։ 2251-25=2226
2. Օգտագործելով բաշխական օրնեքը ՝ հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով․
   • 106‧58-106‧48 = 58-48×106=1060

• 104·25+104·35+104·40 =20+35+40×104=9880
• Օգտագործելով բաժանման հատկությունները՝ հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով.
• (250+4500):50 =250:50×4500=22.500

1. (490·200):70 =490:70×200=1400
2. Հաշվեք արտահայտության արժեքը կիրառելով բաշխական օրնեքը․

60‧(12+38) =38+12×60=3000

1. Ունենք 56 թիվը, որը բաժանվում է 14-ի: Համոզվե՛ք, որ 56-ի և 21-ի արտադրյալը ևս բաժանվում է 14-ի: Լուծում։ 1) 56:14=4 2)56×21=1176 3) 1176:14=84 Պատ․՝ 84։
2. Պետք է 48-ի և 25-ի արտադրյալը բաժանել 12-ի: Գտե՛ք քանորդը՝ օգտագործելով բաժանման երկրորդ հատկությունը: Լուծում։ 1) 48×25=1200 2) 1200:12=100 Պատ․՝ 100։
3. Կատարե՛ք հաշվումները՝ առանց բաժանման հաշվեկանոնից օգտվելու.

• (48 x 5327) : 16 =48:16+5327:16=3+332(15)=335(15)
• (10372 x 51) : 17 =10372:17+51:17=61(2)+3=64(2)
• (2375 x 80) : 40 =2375:40+80:40=59(15)+2=61(15)
• (4096 x 75) : 25 =4096:25+75:25=163(21)+3=166(21)

Օգտագործելով բաժանման հատկությունները՝ հաշվե՛ք
առավել հարմար եղանակով․
Օրինակ՝ (18+24):6=3+4=7, ( 18։6=3, 24:6=4)

(21+28):7=21:7=3+28:7=4+3=7

(50+125):25=50:25=2+125:25=5=2+5=7

(24+80):4=24:4+80:4=6+20=26

(16+24):4=16:4+24:4=4+6=10

(12+18):3=12:3+18:3=4+6=10

(160+32):4=160:4+32:4=40+8=48

(455+855):5=455:5+855:5=91+171=262

(324+664):4=324:4+664:4=81+166=247

2. Օգտագործելով բաժանման հատկությունները՝ հաշվե՛ք
   առավել հարմար եղանակով․

Օրինակ՝ (15·8):5=3·8=24, (15:5=3, 3·8=24)

(288·96):16=288:16×96=1728

(1440·126):18=1440:18×126=10080

(135·15):15=135:15×15=135

(33×22):11=33:11×22=66

(25×35):5=25:5×35=175

(24·132):6=24:6×132=528

(4000·50):25=4000:25×50=8000

Պարանը երկար չէր, աշտարակի ծայրին չհասավ։

Գլուխը խոնարհ էր ու սիրտը կոտրված։

Դույլը ջրհորը իջեցներ թե չէ, թզուկը հայտնվելու էր։

Դռան ժանգոտ ծածկի վրա ինչ-որ թուղթ դրեց ու գնաց։

Եթե պատուհանը ծածկի, ցուրտ չի լինի։

2․ ի՞նչ։

3․ ինչե՞ր։

4․ ի՞նչը։

5․ ինչե՞ր։

6․ ի՞նչ։

7․ ի՞նչ։

8․ ինչե՞ր։

9․ ի՞նչ։

10․ ինչե՞ր։

11․ ինչե՞ր։

12․ ի՞նչ։

Ըստ Մովսես Խորենացու «Հայոց պատմության»՝ Տորք Անգեղը Հայկ Նահապետի թոռ Պասքամի որդին է։ Նա բարձրահասակ, կոպիտ կազմվածքով, դժնի հայացքով, վիթխարի ուժի տեր հսկա է, որին տգեղության պատճառով Անգեղ են կոչել։ Տորքը ձեռքով որձաքար ապառաժներ է ճեղքում, եղունգներով տաշում, դարձնում տախտակներ և դարձյալ եղունգներով դրանց վրա արծիվներ քանդակում։

Տորք Անգեղը մի հովիվ էր, բայց ոչ հասարակ, այլ դյուցազնական։ Առյուծները և վագրերը նրան տեսնելիս՝ մոտ էին գալիս՝ կարծելով, թե նա էլ է գազան, և նա է իրենց զորավոր արքան։ Մի գարուն Տորքին թախիծ է պատում, որից նա ազատում չէր գտնում։ Օրեր, գիշերներ թափառում էր նա՝ թախծոտ աչքերն արևին հառած։ Աստղիկ դիցուհին վերևից տեսնելով նրան, իջնում է նրա մոտ և հարցնում տխրության պատճառը։ Տորքը պատասխանում է, որ իր թախծի պատճառն իր միայնությունն է, առանց սիրո մնալը. և ո՞վ կսիրի իր նման աժդահա ու տգեղ մեկին։ Եվ սիրո դիցուհին նրան հայտնում է չքնաղ կույս Հայկանուշի մասին, ո՛րը միայն կարող է սիրել Տորքին։ Տորքը գտնում է գեղեցկուհուն, փոխադարձ սեր գտնում նրանից և թախիծը փարատում։

Տորք Անգեղը չի գործածում ոչ թուր և ոչ նետ, այլ միայն իր տեսքով սարսափ է ազդում թշնամիների ու չարագործների վրա։ Բայց երբ նրանք երես են առնում, այն ժամանակ նա դիմում է ուժին։ Չարժե նրան զայրացնել, որովհետև այն ժամանակ արդեն փրկություն չի լինի։ Մի անգամ թշնամիները նավով գալիս են Պոնտական կամ Սև ծովի ափ և այնտեղից հարձակվում Հայոց բնակավայրերի վրա։ Մեծ ավերածությունների ու կոտորածի լուրը հասնում է Տորքին և նա ելնում է թշնամիների դեմ։ Վերջիններս, սարսափած նրա վիթխարի հասակից, ամեհի ուժից և իրենց շարքերում գործած կոտորածից, վազում են դեպի Պոնտոսի ափ՝ իրենց նավերով փախչելու հսկայից։ Տորքը մի փոքր ուշ է հասնում, երբ թշնամիների տորմիղը ափից բավականին հեռացել էր, և ինքն այլևս չէր կարող հասնել նրանց։ Եվ գազազած հսկան լեռներից բլրաչափ ժայռեր է պոկում ու նետում նրանց ետևից։ Ծովում, ժայռերի անկման վայրում, զորեղ ալեկոծություն է բարձրանում, և թշնամիների նավերը խորտակվում են։

Տորք Անգեղի անվան մեջ զուգակցվել է երկու դիցանուն՝ հողմն ու ամպրոպը մարմնավորող հին փոքրասիական Տարու, Տարքու, Տուրգու կամ Տրգա աստծու և հին հայոց Անգեղ աստծու անունները։ Հավանաբար սկանդինավյան դիցաբանության աստվածներից Տորը ևս դիցաբանական այս կերպարի մի մարմնավորումն է, որը նույնպես, ինչպես Տորքը, խորհրդանշում է հզորություն և հանդիսանում է մարդկանց պաշտպան։ Աստվածաշնչի հայերեն թարգմանության մեջ շումերաաքքադական Ներգալ աստծու անունը փոխարինված է Անգեղով։ Վերջինիս պաշտանմունքի վայրը, ըստ երևույթին, եղել է Մեծ Հայքի նշանավոր Անգեղտուն գավառը, որի կուսակալ է նշանակվել, ըստ Մովսես Խորենացու, Տորք Անգեղը, և սրանից էլ ծագել է իշխանական տոհմանունը՝ Անգեղ տուն։ Տորքի «Անգեղեա» մակդիրը Խորենացու ժամանակ ժողովրդական ստուգաբանությամբ ըմբռնվել է իբրև տգեղ, մինչդեռ այն նշանակում է Անգեղի սերունդ, Անգեղյան։ Ելնելով դիցանվան երկրորդ ձևից՝ Տուրք, ինչպես նաև Սեբեոսի մի վկայությունից, գտնում են, որ հնում Տորք Անգեղը ժողովրդական ստուգաբանությամբ ընկալվել է իբրև Անգեղ աստծու տուրք, այսինքն՝ Անգեղի տված պարգև։

1. Գտնել բաժանելին, եթե բաժանարարը 10 է, թերի քանորդը՝ 7,

մնացորդը՝ 4։ 74

• Գտնել բաժանելին, եթե բաժանարարը 21 է, թերի քանորդը՝ 5,

մնացորդը՝ 11։ 116

• Գտնել բաժանելին, եթե բաժանարարը 17 է, թերի քանորդը՝ 2,

մնացորդը՝ 5։ 39

• Գտնել բաժանելին, եթե բաժանարարը 53 է, թերի քանորդը՝ 3,

մնացորդը՝ 25։ 184

• Վարպետը մեկ լարը բաժանեց 3 մ երկարությամբ 18 մասի, և 2 մ լար ավելացավ:

Որքա՞ն էր ամբողջ լարի երկարությունը: 56մ

• 500 գիրք պետք է տեղավորել գրադարանի դարակում:

Յուրաքանչյուր դարակում տեղավորվում է ամենաշատը 30 գիրք:

Քանի՞ դարակ է գրադարանին պետք 500 գիրք տեղավորելու համար: Պատ․՝ 17 դարակ։

• Գնացքը օրական անցնում էր 376 կմ: 8 օր հետո նպատակակետին հասնելու համար նրան մնացել էր անցնելու 5 կմ: Քանի՞ կմ էր մինչև նպատակակետ հեռավորությունը: 1) 376×8=3008 2) 3008+5=3015 Պատ․՝ 3015 կմ։
• Ավտոբուսն ունի 66 նստատեղ: Քանի՞ ավտոբուս է պետք 402 մարդ տեղափոխելու համար: 1) 402:66=7 Պատ․՝ 7 ավտոբուս։
• 115 մ երկարությամբ փողոցում ծառեր էին տնկում: Որոշված էր՝ փողոցի յուրաքանչյուր 15 մ-ի վրա տնկել 8 ծառ: Արդյո՞ք ծառերի քանակը կհերիքի, եթե կա ընդամենը 64 տնկի։ 1) 7×8=56 2) 56+10=66 Պատ․՝ Ոչ, որովհետև վերջին 15մ պակասում է 5մ-ով։

Առաջադրանքներ դպրոցում

1. Տպարանում տպագրվել է 500 գիրք։ Եթե այդ գրքերը փաթեթավորեն 30-ական, ապա քանի՞ փաթեթ կստացվի, և որքա՞ն գիրք կավելանա։ Պատ․՝16(20)

2. Պահեստում կար 153լ հյութ։ Երբ այն լցրին 5լ տարողությամբ տուփերի մեջ, վերջին տուփն ամբողջությամբ չլցվեց։ Քանի՞ տուփ լցվեց ամբողջությամբ։ Քանի՞ լիտր հյութ լցվեց վերջին տուփի մեջ։ Պատ․՝ 50(3)

3. Դպրոցի 165 աշակերտ պետք է մեկնի ճամփորդության: Ամենաքիչը քանի՞ ավտոբուս է անհրաժեշտ պատվիրել, եթե մեկ ավտոբուսը կարող է տեղափոխել 24 սովորողի: Պատ․՝ 61(7)

4. Ունենալով միայն 8 լ և 3 լ տարողությամբ դատարկ ամաններ, ինչպե՞ս կարելի է ծորակից վերցնել 10 լ ջուր: Պատ․՝ 1(1)

5. Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը
5-ի բաժանելիս։ Պատ․՝