Սննդառություն և մարսողություն

Բոլոր կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ է սննդառությունը: Սննդում պարունակվում են նյութեր, որոնք անհրաժեշտ են նոր բջիջների առաջացման և օրգանիզմի կենսագործունեությունն էներգիայով ապահովելու համար:
Օրգանիզմի՝ նյութեր և էներգիա հայթայթելու գործընթացը կոչվում է սննդառություն:
Բույսերը չունեն հատուկ մարսողական համակարգ, քանի որ անհրաժեշտ սննդարար նյութերն առաջանում են նրանց բջիջներում լուսասինթեզի արդյունքում: Բույսերի մեծամասնությանը բնորոշ է հողային (հանքային) և օդային (լուսասինթեզ) սնուցում: Հողային սնուցումն իրականացնում է արմատային համակարգը, որը հողից ներծծում է ջուր և դրանում լուծված հանքային նյութեր, որոնք փոխադրող անոթներով հասնում են տերևներին:

Օդային սնուցման հիմնական օրգանները կանաչ տերևներն են: Տերևները օդից վերցնում են ածխաթթու գազը: Ցամաքային բույսերն ածխաթթու գազը կլանում են օդից, իսկ ջրային բույսերը՝ ջրից:
Տերևի քլորոպլաստերը պարունակում են կանաչ գունանյութ՝ քլորոֆիլ, որտեղ Արեգակի լույսի էներգիայի հաշվին անօրգանական նյութերից՝ ջրից և ածխաթթու գազից, սինթեզվում են օրգանական նյութեր, և անջատվում են թթվածին: Այս երևույթն անվանում են լուսասինթեզ, իսկ այս եղանակով սնվող օրգանիզմներին՝ ավտոտրոֆ:
Կենդանիները, սնկերը և բակտերիաների մեծ մասը չեն կարող ինքնուրույն սինթեզել օրգանական նյութեր. նրանք սնվում են այլ օրգանիզմներում կուտակված պատրաստի օրգանական նյութերով: Այդպիսի օրգանիզմները ստացել են հետերոտրոֆ անվանումը: Կենդանիները սննդառության գործընթացում օգտագործում են բույսերում կուտակված արեգակնային էներգիան: Այն կենդանիները, որոնք սնվում են միայն բույսերով կոչվում են բուսակեր կենդանիներ: Գիշատիչները սնվում են բուսակեր կենդանիներով: Կենդանիների դիակներով սնվող կենդանիներն անվանվում են դիակերներ:
Բնության մեջ հանդիպում են օրգանիզմներ, որոնք սնվում են՝ այլ օրգանիզմների հետ համակեցություն առաջացնելով: Կան նաև օրգանիզմներ, որոնք ամբողջությամբ ապրում են այլ օրգանիզմի հաշվին՝ նրան ոչինչ չտալով: Դրանք մակաբույծներն են:
Սննդանյութերի բարդ օրգանական միացությունները՝ սպիտակուցները, ածխաջրերը և ճարպերը, վերածվում են պարզ միացությունների, որոնք ներծծվում են արյան մեջ և տարածվում ամբողջ օրգանիզմում: Սննդի այսպիսի մշակումը կոչվում է մարսողություն, որն իրականանում է մարսողական համակարգում:

Գրականության հղումը

Հարցեր

  1. Սննդառության ի՞նչ եղանակներ են ձեզ հայտնի:

Սնում հողի միջոցով, արևվի միջոցով, ֆոտոսինտեզի միջոցով:

  1. Ինչպե՞ս են սնվում բույսերը:

Բույսերը սնվում են արմատների միջոցով, և հողի միջից վերձնելով բոլոր պարարտանյութերը: Իսկ տերևներով նրանք սնվում են արևվի շողերով:

  1. Որո՞նք են ավտոտրոֆ և հետերոտրոֆ օրգանիզմները:

Ավտոտրոֆը դա այն է որը կարողանում է արևվի միջոցով էներգիա ստանալ, իսկ հետերոտորֆը դա օրինակ մարդն է որովհետև նա չի կարող արևից էներգիա ստանալ այլ ստանում է այլ օրգանիզմներն ուտելով:

  1. Ո՞ր բույսերն են սնվում կենդանիներով և ինչու՞:

Ճանճասպան, որովհետև իր հողի մեջ ազոտը քիչ է:

Ապրիլի 17-21

Առաջադրանք՝ 

  1. Արշակունիների իշխանությունը ու՞մ օրոք դարձավ ժառանգական, գրե՛ք դրա նշանակությունը։
  1. Ներկայացնել 226 թ․ գահի համար պայքարը Պարթևստանում/ Պարսկաստանում։
  1. Ովքե՞ր էին Տրդատ արքայազնը և Գրիգոր Պարթևը։

Տրդատ Գ Մեծ (255 կամ 250 — 330), Մեծ Հայքի Արշակունի թագավոր 278 թվականից։ Հայոց թագավոր Խոսրով Բ Արշակունու (253-261) որդին։ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ, Գրիգոր Պարթեվ (239–325/326), Հայոց առաջին եպիսկոպոսապետ 302-ից, համաքրիստոնեական տոնելի սուրբ: 

  1. Պարսից մոգերը ի՞նչ քաղաքականություն էին իրականացնում Մեծ Հայքում։

«От приятного к неприятному»

10-15 апреля

Классная работа: 1-6

Домолнительная работа: 1, 7-9

1. Прочитайте рассказ

2.Напишите сочинение на тему: ,, Сложное это дело – правильно шутить!”

Сложное это дело – правильно шутить, если ты не правильно пошутишь человек может обидеться или не так понять. Перед тем как шутить нужно понять шутка хорошая или нет. Не в коем случи не шутите что-то обидное про человека.

3. Грамматический материал.

Падеж

4. Запишите предложения, употребив выделенные слова во множественном числе.

1.Мне понравилась эта русская народная песня(Мне понравились эти русские народные песни). 2. У вас есть мое последнее письмо(У вас есть мои последние письма )? 3. На нашей улице есть школа, магазин и детский сад(На наших улицах есть школы, магазины и детские сады). 4. У меня есть этот новый учебник(У меня есть эти новые учебники). 5. Мне нужен простой карандаш( Мне нужны простые карандаши). 6. Ваш ключ лежит на месте( Ваши ключи лежат на месте).

5. Восстановите текст.

Я живу в большой комнате. В моей комнате одно большое окно. У
окна стоит небольшой письменный стол. Около письменного стола стоит
кресло. Справа от стола у правой стены стоит книжный шкаф. Посреди
комнаты стоит небольшой круглый стол. Вокруг стола стоят стулья. В
левом углу комнаты недалеко от окна стоит тумбочка, а на ней телевизор.
Мой компьютер стоит на столике около книжного шкафа. Вдоль левой
стены стоит диван. Дверь находится напротив окна. Слева от двери вдоль
стены стоит шкаф для одежды. На правой стене напротив дивана висит
небольшая картина.

6.Составьте предложения из данных слов.

  1. Карен, книга, свой, друг, дать. Карен дал свою книгу другу.
  2. Отец, сын, подарить, новый, телефон. Отец подарил сыну телефон.
  3. Ашот, Инна, помочь, задача, трудная, решить. Ашот помог Инне решить трудную задачу.
  4. Я, писать, каждый, письма, родители, день. Я каждый день пишу письма родителям.
  5. Анна, мать, своя, помогать, всегда. Анна всегда помогает своей матери.
  6. Этот человек, нужно, поликлиника, в, пойти. Этому человеку нужно пойти в поликлинику.
  7. Мы, готовиться, к, хорошо, экзамен, русский язык, по. Мы хорошо готовимся к экзамену по русскому языку.
  8. Я, обещать, брат, младший, гитара, моя, подарить. Я обещал младшему брату подарить мою гитару.

Дополнительная работа

7. Придумайте и запишите предложения со словосочетаниями:

каждое утро (я иду в школу), каждую среду( я принимаю душ ), каждый день(я завтракаю), каждое лето(я мечтаю чтобы лето не кончилось ), весь вечер(я рисовала), всю
зиму (я играю в снежки), всю неделю(я мечтаю о выходных), целый год(я учусь), целый час(я сплю).

8.Восстановите предложения, используя слова, данные в скобках.

  1. Я встретил друзей в библиотеке.
  2. Али часто вспоминает родителей.
  3. Моя подруга-художница любит рисовать людей.
  4. Тренер учит школьника плавать.
  5. Анна часто фотографирует кошек и собак.

9.Вставьте в предложения нужные по смыслу предлоги: перед, над,
под, за, между, с.

  1. Календарь в моей комнате висит над столом.
  2. Дети сидели за столом и обедали.
  3. Телевизор стоял на столике перед диваном.
  4. Озеро начиналось за железной дорогой.
  5. Гости с удовольствием ели пирожки с мясом.
  6. Книга упала и лежит под письменным столом.
  7. Туристы отдыхали под деревом у дороги.
  8. Моя сестра по утрам ходит в магазин за молоком.
  9. Мы долго шли по дороге между лесом и рекой.
  10. Она заходила в библиотеку за словарем перед занятием.

Պարապմունք 90

Նոր դաս.
Տասնորդական կոտորակների բազմապատկումը ամբողջ թվով։

վերցնենք 2,4 տասնորդական թիվը  և 3 ամբողջ թիվը, փորձենք բազմապատկել.
2,4×3 =2,4+2,4+2,4=7,2
Կամ
  2,4
x    3
_______
  7,2
Տասնորդական կոտորակը բնական թվով բազմապատկելու համար, պետք է՝

թվերը բազմապատկել՝ անտեսելով ստորակետ ստացված արտադրյալում աջից անջատել այնքան թվանշան, որքան թվանշան կա ստորակետից հետո տրված տասնորդական կոտորակում։

Օրինակ 2.

25,017⋅12=300,204

  25,017
x       12
  ———
    50034
+25017
¯¯¯¯¯¯¯
300,204


Օրինակ 3.
Տասնորդական թվի բազմապատկումը 10, 100, 1000-ով
2,41×10=241/100×10/1=241/10=24,1
Օրինակ 4.
3,345×1000=3345/1000×1000/1=3345
Այսինքն՝  տասնորդական թվերը 10, 100, 1000-ով ․․․ բազմապատկելու դեպքում  տասնորդական թվի ստորակետը տեղափոխում էինք աջ ըստ մյուս արտադրիչի 0-ների քանակի։

Առաջադրանքներ

1. Բազմապատկիր տրված թվերը 10-ով, 100-ով  և 1000-ով`;
3,14;    4,657;      9,456;    124,8;    147,1;      145,678։

2.Կատարիր գործողությունը.
32,1•3
1,14•11
25,7•3
254,6•5 
45,78•2  
2,5•25
9,78•7 
5,14•4 
9,56•6     
0,1•13 

3. Քաղաքների միջև ընկած հեռավորությոը  240 կմ է։Իրար ընդառաջ երկու քաղաքներից միաժամանակ դուրս եկան բեռնատար ու մարդատար ավտոմեքենաները։ Բեռնատարը շարժվում է 40կմ/ժ արագությամբ, իսկ մարդատար մեքենան 80կմ/ժ արագությամբ։ Քանի՞ ժամ հետո մեքենաները հանդիպեցին։

4. Տրված են մեկից մեծ երեք բնական թվեր։ Առաջին երկուսի արտադրյալը հավասար է 32 -ի։ Հնարավո՞ր է արդյոք, որ առաջինի և երրորդի արտադրյալը լինի հավասար 315 -ի։

5. Կատարել բազմապատկում․

ա) 12 ⋅ 0,36,          բ) 4 ⋅ 0,5 ,       գ) 85 ⋅ 0,2           դ) 200 ⋅ 1,25 ,
ե) 77 ⋅ 0,01 ,          ե) 9 ⋅ 0,002,      զ) 5 ⋅ 66,1 ,      է) 134 ⋅ 1,1 

Պարապմունք 84

1. Գրիր տասնորդական կոտորակներ, ներկայացրու սովորական կոտորակի տեսքով, կատարիր հանում, ուշադիր եղիր, որ կոտորակի հայտարարները լինեն նույնը։
Օրինակ`
1,2-0,1=12/10-1/10=11/10=1,1
Շարունակիր գրել ևս տաս օրինակ։

1,3-1,2=13/10-12/10=1/10=0,1

3,6-2,3=36/10-23/10=13/10=1,3

4,5-3,4=45/10-34/10=11/10=1,1

8,9-6,7=89/10-67/10=22/10=2,2

9,2-5,6=92/10-56/10=36/10=3,6

2. Գրիր տասնորդական կոտորակներ, ներկայացրու սովորական կոտորակի տեսքով, կատարիր հանում, ուշադիր եղիր, որ կոտորակի հայտարարները լինեն տարբեր։
Օրինակ`
41,21-1,1=4121/100-11/10=
=4121/100-110/100=4011/100=40,11
Շարունակիր գրել ևս հինգ օրինակ։
33,44-1,7=3344/100-17/10=3327/100=33,27

89,63-5,6=8963/100-56/10=8907/100=89,07

46,52-4,7=4652/100-47/10=4605/100=46,05

12,34-1,2=1234/100-12/10=1222/100=12,22

57,92-3,6=5792/100-36/10=5756/100=57,5

3․ Ամբողջ թվից հանիր տասնորդական կոտորակ
օրինակ՝
5-0,3=5,0-0,3=4,7
Գրիր ևս հինգ օրինակ:

4․ Տասնորդական կոտորակից հանիր ամբողջ թիվ, օրինակ՝
4,6-3=4,6-3,0=1, 6
Գրիր ևս հինգ օրինակ:

Լրացուցիչ կրթություն (տանը)

Պատմվածքի մասին մեր մտքերը գրում ենք բլոգում (8-10 նախադասության սահմաններում)։

Իմ կարծիքով չի կարելի նայել թե ուրիշ մարդ ինչ է անում: Իմ կարծիքով այդ մարդը երբ ասեց, որ դա իր կորսված օրերն են նա ինկատի ուներ, որ նրա կյանքի օրերը անվերջ չեն: Նաև երբ նա մատնացույց արեց ես միանգամից հիշեցի, որ չի կարելի մատնացույց անել մարդկանց, հատկապես անծանոթ մարդկանց:

Պարապմունք 79 Թեմա՝ Տասնորդական կոտորկաների համեմատումը։

  1. 1,2 < 3,51
  2. 0,23 > 0,123
  3. 0,6 < 3,02
  4. 7,125 > 0,48007
  5. 6,23 < 7,5
  6. 8,2001 < 9,00007
  1. 6,35 > 5,19
  2. 7,48 < 7,51
  3. 2,52 < 2,53
  4. 17,49 > 17,5
  1. 7,5 = 7,50
  2. 8,5 ≠ 9,1
  3. 0,48 ≠ 0,4
  4. 0,25 ≠ 0,2500
  5. 7,48 ≠ 7,481
  6. 3,1 ≠ 2,99
  1. 3,59 < 7,1
  2. 6,28 > 6,9
  3. 0,4 < 0,51
  4. 72,7 > 7,27
  5. 4,1234 > 4,1231
  6. 12,39 > 1,2399
  1. 2,078 < 2,780
  2. 3,205 > 3,025
  3. 7,250 > 7,205
  4. 4,290 < 4,295
  5. 12,4 < 12,41
  6. 15,129 > 15,1
  1. 6,92 > 6,9
  2. 1,2 < 1,999
  3. 72,39 > 7,239
  4. 0,48 > 0,4711