https://www.classtools.net/hotspot/202302-KWbije

Այս խաղը պատրաստել եմ ես։

Այս խաղը սովորեցնում է տարբեր Երկրների և Քաղաքների մասին։

Նաև այստեղ կան տարբեր տեղեկություններ։

Երվանդականների թագավորության վերականգնումը։ էջ 68-72

Աքեմենյան Իրանը։ էջ 41-44

ԿԱՏԱՐԵ՛Լ ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐԸ

1․ Ի՞նչ գիտես Գավգամելայի ճակատամարտի մասին։

Գավգամելայի ճակատամարտ, տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 331 թվականի հոկտեմբերի 1-ին, Ալեքսանդր Մակեդոնացու ու Դարեհ III Աքեմենյանի զորքերի միջև, Գավգամելայի հարթավայրում (այժմ՝ քաղաք Էրբիլ, Իրաք, Տիգրիս գետի մերձակայքում)։

2․ Ինչպե՞ս ավարտվեց Մենոն զորավարի արշավանքը դեպի Հայաստան։

Ք. ա. 330թ. Ալեքսանդրը Մենոն զորավարի գլխավորությամբ մի զորաբանակ ուղարկեց Հայաստան` գրավելու Սպեր գավառի ոսկու հանքերի շրջանը: Սակայն Հայաստանում մակեդոնական բանակը ջախջախվեց, իսկ Մենոնը, ըստ Ստրաբոնի, «խեղդամահ արվեց տեղաբնիկների կողմից»:

3․Ինչու՞ էր Հայաստանը համարվում անմահության երկիր։

Վեպում Ալեքսանդրը ձգտում է հասնելու անմահության , որի համար ճանապարհ բռնում <<դեպի հայոց աշխարհ որտեղ ակունք է Եփրատի ու Տիգրիսի>>:

4․ Ինչպե՞ս ստեղծվեց Աքեմենյան Տերությունը։

Կյորոս մեծը ստեղծեց պարսկական տերությունը, որը մինչ այդ գոյություն ունեցած աշխարհական տերություններից ամենամեծն էր (հայտնի է դարձել Աքեմենյան տերություն անունով)։

5․ Ի՞նչ գիտես Աքեմենյան տերության մասին։

Աքեմենյան պետություն (հին պարսկերեն՝ Խշաչա, կայսրություն) (մ.թ.ա. 553 – 330), հին աշխարհի իրանական պետություն, հիմանդրված Կյուրոս Մեծի կողմից։ Տերությունը համարվում է հին աշխարհի առաջին հսկայածավալ կայսրությունը, նրա տարածքը ընդգրկում էր երեք աշխարհամասերի՝ Ասիայի, մասամբ՝ Եվրոպայի և Աֆրիկայի մի շարք երկրներ։

Պատրաստվե՛ք ներկայացնելու՝

 Թեմա 8․  Հայկազունի Երվանդականների թագավորությունը 7-4-րդ դարերում։

•  Պարույր Նահապետը, Երվանդ Սակավակյաց և Տիգրան Երվանդյան թագավորների կառավարման շրջանը։
• Հայաստանը Աքեմենյան տերության կազմում։ էջ 61-68։
• Տե՛ս նաև։

Առաջադրանք․

1. Ո՞վ էր Պարույր նահապետը։

Պարույր նահապետը Հայոց թագավոր էր։

1. Որքա՞ն էր հայոց զորքի թիվը Երվանդ Սակավակյացի օրոք։

Հայող զորքի թիվն էր 40․000։

1. Երվանդ Սակավակյացի պետության սահամնները ո՞ւր էին հասնում։

Հյուսիսում-Կուր գետ և Սև ծով։

Արևելքում-Մարաստան։

Հարավում-Հյուսիսային Միջագետք։

Արևմուտքում-Կապադովկիա։

1. Ի՞նչպես ստեղծվեց Աքեմենյան տերությունը։

Քանի որ Կյուրոս Մեծը գնացել էր մառտի այն չուներ զորք և դրա համար ստեղծեց Աքեմենյան տերությունը։

1. Ի՞նչ է Բեհիսթունյան արձանագրությունը, և ինչպե՞ս է Հայաստանը նրանում հիշատակվում։

Դարեհ I-ը պատերազմներ սկսեց իր հակառակոռդների դեմ, որոնց մասին է պատմում նրա թողած Բեհիսթունյան եռալեզու արձանագրությունը։ Այս արձանագրության պարսկերեն մասում Հայաստանը կոչվում է Արմինիա, ելամերենում Հարմինույա, իսկ բաբելերենում Ուրարտու։

1. Ի՞նչ է սատրապությունը։ /բլոգային աշխատանք

Սատրապություն

Սատրապություն, Աքեմենյան պետությունում ռազմա-վարչական խոշոր միավոր։ Աքեմենյանների լայնածավալ տերությունը Դարեհ I (մ․թ․ա․ 522-486) բաժանել է 24 սատրապությունների՝ հաշվի առնելով գլխավորապես բնական, աշխարհագրական սահմանները, ինչպես նաև մարզերի էթնիկական կազմը։

Հաճախ սատրապությունը համապատասխանել է նախկինում անկախ այս կամ այն պետության տարածքին (Մարաստան, Հայաստան, Եգիպտոս, Բաբելոն և այլն)։ Դարեհ I-ի օրոք Հայաստանը, Պակտիկեն (պարսկերեն Կատպատուկա, հայերեն՝ Կապուտկե) և հարակից մարզերը (մինչև Եվքսինյան Պոնտոս) ընդգրկվել են 13-րդ Այան մեջ, որից իբրև հարկ տարեկան գանձվել է 400 տաղանդ արծաթ, 20 հազար նժույգ, թանկարժեք մետաղից պատրաստված բարձրարվեստ անոթներ։ Դարեհ I-ի արձանագրություններում Հայաստանը (հին պարսկերեն՝ Արմինա, էլամերեն՝ Հար-Մինույա, աքքադերեն՝ Ուրաշտու) ներկայացված է որպես միատարր ժողովրդով (հայերով) բնակեցված միասնական երկիր։ Արևելքի երկրների բաժանումը սատրապությունների պահպանվել է նաև հետագայում՝ [[Ալեքսանդր Մակե

Պատրաստվեք ներկայացնել։

ա/ Վանի թագավորության պայքարն արտաքին ուժերի դեմ։

բ/ Վանի թագավորության թուլացումն ու անկումը։ Էջ 54-60։ Տես նաև։

Առաջադրանք

1/ Որո՞նք էին Վանի թագավորության թշնամի պետություններն։

Ասորեստան, Կիմերներ։

2/ Ովքե՞ր էին կիմերները։ Ռուսա 2-րդը ինչպե՞ս վարվեց կիմերների հետ։

Իսավաչկատուն ռազմիկ ցեղեր (ցեղային միություն)։

Նա նրանց նենց արեց, որ նրանք լինեն Ասորեստանի դեմ։ Նաև նրանք դառան իրար դաշնակից։

3/ Ինչո՞ւ թուլացավ Վանի թագավորությունը։ 

Երբ կիմերները հարձակվեցին Արդինի-Մուսասիրի գլխավոր տաճարի վրա և սկսեցին կղոպտել բոլոր թանկառժեք իրերը Վանի թագավորը ասաց, որ ճար չկա, որովհետև նրանք ավելի ուժեղ էին։

1. Ներկայացրե՛ք հայերի ծագման մասին պատմող հայկական ավանդազրույցը /բանավոր էջ 33-34/

Հազարամյակներ առաջ եղել են մեկ լեզվի բառբառներ։ Գիտնականները ցեղակից լեզուների այդպիսի խումբն անվանում են լեզվաընտանիք, իսկ դրա մայր լեզուն՝ նախալեզու։ Մայր լեզվով կամ նախալեզվով խոսողները կոչվում են, մայր ժողովուրդ, իսկ նրա զբաղեցրած սկզբնական տարածքը՝ նախահայրենիք։

1. Որտե՞ղ է եղել հնդեվրոպական նախահայրենիքը։

Գիտնականներին հաջողվել է իմանալ թե, որտեղ է եղել <Հնդեվրոպական նախահայրենիքը>։ Այն զբաղեցրել է Հայկական լեռնաշխարհը, Փոքր Ասիայի արևելքը, Միջագետքի հյուսիսը և Իրանի հյուսիսարևմուտքը։

1. Ի՞նչ կերպարով է ներկայանում Հայաստանը հին աշխարհի վեպերում և առասպելներում։

Հայաստանը, լինելով հնդեվրոպական ժողովուրդների նախահայրենիքը, սրբազան երկիր է համարվել նաև այլ ծագումով ժողովուրդների համար։

1. Բացատրե՛ք հետևյալ հասկացությունները, անուններն ու արտահայտությունները.

• Լեզվաընտանիք-Լեզուների ընտանիք։
• նախալեզու-Պայմանական գիտական անվանում ցեղակից լեզուների հիմքը հանդիսացած և տեսականորեն վերականգնվող։
• մայր ժողովուրդ-մայրաքաղաք, այնտեղ, որտեղ դու ես ծնվել։
• նախահայրենիք-նախնական հայրենիք օրինակ Ք․ա։
• հնդեվրոպական լեզվաընտանիք-Ազգորեն կազմավորված ժողովրդի լեզու։

1- Ներկայացրե՛ք Հայկական լեռնաշխարհի լեռները /էջ 9-10/։

Արարատ, Արագած, Թոնդուրեկ։

2- Ինչպե՞ս քայքայվեց նախնադարյան հասարակությունը /էջ 27-28/։

Նախնադարի շրջանում մարդիկ իրար հավասար են եղել, և գոյություն չի ունեցել շահագործում։ Բայց երբ կատարելագործվեցին աշխատանքային գործիքները և զեները մարդիկ մարդիկ սկսեցին ստանալ և հարստանալ։

1. Մարդկության պատմության ո՞ր ժամանակաշրջանն է կոչվում նախնադար և ինչո՞ւ։ Քանի շրջանի է այն բաժանվում։ Նախնադար է կոչվում մարդկության պատմության ամենավաղ շրջանը։ Մարդկության պատմությունը բաժանվում է 3 մասի։ <Քարե դար> Միջին քարե դար-մեզոլիթ, Նոր քարե դար-նեոլիթ, Հին քարե դար-պալեոլիթ, Պղինձի քարե դար-էնեոլիթ։
2. Բացատրե՛ք նեոլիթյան «հեղափոխության» էությունը /էջ 22-23/

Մարդը սկզբում ապռում էր կենդանիների նման, սպառելով միայն բնության պարգևած բարքները։ Նեոլիթում մարդկային հասարակության մեծ հեղափոխությունը այն էր, որ զարգացավ հողագործությունը և անասնապահությունը։ Մարդն այլևս միայն սպառող չէր։ Նա կարողանում էր իր համար ստեղծել անհրաժեշտ բարիքներ պահելով ու բազմացնելով կենդանիներ, մշակելով բույսեր և աճեցնելով մրգատու ծառեր։

1. Ի՞նչ էին անվանում հնագույն մարդկանց խմբերը։

Նոր քարե դարում առաջընթաց եղավ նաև հասարակական կյանքում։ Ազգակից և հարևան ցեղերի միավորումով ստեղծվեցին ցեղային միություններ։

1. Ինչո՞վ էին զբաղվում հնագույն մարդիկ։

Նրանք պահում էին կենադնիներին և խնամում էին ծաղիկները և այլ բույսեր։ Նրանք նաև զբաղվում էին կավագործությամբ, անասնապահությամբ և հողագործությամբ։

1. Ի՞նչ էք հասկանում բանական էակ ասելով։

Բանական էակ ասելով ես հասկանում եմ մտածող և գիտակցող մարդ այսինքն մարդը։

Տեսաֆիլմ 1

Տեսաֆիլմ 2

1. Ներկայացրե՛ք Մեծ Հայքի վարչական բաժանումը/գրավոր/։

Մեծ Հայքը կոչվում է Մեծ Հայաստան։ Մեծ Հայքը բաժանված է եղել 15 նահանգների։

Տայք, Գուգարք, Բարձր Հայք, Մոկք, Կորճայք, Պարսկահայք, Ծոփք, Աղձնիք, Այրարատ, Սյունիք, Ուտիք, Արցախ, Տուրբերան, Վասպուրական, Փայտակարան։

1. Աղյուսակի տեսքով ներկայացրե՛ք նախնադարի փուլերը/գրավոր/։

Նախնադարի փուլերն են քար, պղինձ, բռոնզ։ Քարե դարը բաժանվում է 3 մասի Հին քարեդար, Միջին քարեդար, Նոր քարեդար։

1. Որքա՞ն է ՀՀ տարածքը, Մեծ Հայքի ո՞ր մասն է այն կազմում/գրավոր/։

ՀՀ տարածքը կազմում է 1/13 մասը 29․800քառակուսի կմ։

1. Պատմե՛ք հին քարի դարի բնորոշ գծերի մասին։ Պալեոլիթյան ի՞նչ կայաններ գիտեք Հայաստանում /գրավոր/։

Մարդիկ քարե դարում ապռում էին փոքր խմբերով, որոնք կոչվում էին հոտ։ Մարդկանց բոլոր աշխատանքային գործիքները քարից էին պատրաստված։ Մարդիկ քարե դարում արաջին անգամ կրակ ստացան։